Deklaracja dostępności jest ważnym narzędziem, które opisuje stan dostępności cyfrowej danej strony lub aplikacji. Nawet jeśli serwis nie spełnia wszystkich wymogów, podmiot publiczny ma obowiązek poinformować o tym użytkowników. W tym artykule dowiesz się, jak przygotować deklarację dostępności zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Co to jest deklaracja dostępności?

Deklaracja dostępności to dokument, który opisuje, w jakim stopniu dana strona internetowa lub aplikacja mobilna jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Ma na celu poinformowanie użytkowników o zgodności serwisu z ustawą oraz o ewentualnych problemach związanych z dostępnością. Deklaracja musi zawierać także informacje o architektonicznej dostępności budynków, jeśli dotyczy to danej jednostki. Jest to kluczowy element komunikacji między podmiotem publicznym a użytkownikami, szczególnie osobami z niepełnosprawnościami.

Deklaracja dostępności jest kluczowym narzędziem, które pozwala użytkownikom z niepełnosprawnościami ocenić, na ile strona internetowa lub aplikacja mobilna jest dla nich dostępna i jakich trudności mogą się spodziewać. Oto kilka przykładów, jak różne grupy użytkowników z niepełnosprawnościami korzystają z deklaracji dostępności:

1. Osoby z niepełnosprawnością wzrokową

Osoby niewidome lub słabowidzące korzystają z czytników ekranu (np. JAWS, NVDA) oraz technologii powiększających treści. Deklaracja dostępności informuje ich o tym, czy strona jest kompatybilna z tymi technologiami i czy posiada np. alternatywne opisy dla grafik (tzw. alt text) oraz możliwość nawigacji bez myszki, przy pomocy klawiatury.

Przykład:
Użytkownik niewidomy może sprawdzić w deklaracji, czy wszystkie obrazy mają opisy alternatywne, a formularze są odpowiednio oznaczone, co pozwoli mu na samodzielne korzystanie ze strony. Jeśli brakuje tych funkcji, dowie się, jakie alternatywy oferuje podmiot (np. kontakt telefoniczny lub e-mailowy).

2. Osoby z niepełnosprawnością słuchową

Osoby niesłyszące lub niedosłyszące korzystają z napisów do materiałów wideo oraz transkrypcji nagrań audio. Deklaracja dostępności informuje, czy wszystkie materiały multimedialne są wyposażone w napisy oraz czy istnieją transkrypcje nagrań dźwiękowych.

Przykład:
Osoba niesłysząca sprawdza w deklaracji, czy filmy umieszczone na stronie mają napisy lub czy dostępne są transkrypcje dla plików audio, aby mogła skorzystać z treści bez barier.

3. Osoby z niepełnosprawnością ruchową

Osoby z ograniczeniami ruchowymi, które mają trudności z precyzyjnym używaniem myszy, często korzystają z klawiatury lub innych urządzeń wspomagających (np. przełączników sterowanych ruchem głowy). Deklaracja dostępności informuje, czy strona umożliwia pełną nawigację przy pomocy klawiatury oraz czy interfejs jest dostosowany do takich urządzeń.

Przykład:
Użytkownik z ograniczoną sprawnością ruchową może sprawdzić, czy strona jest dostosowana do nawigacji za pomocą klawiatury (tab, enter) lub czy interaktywne elementy, takie jak przyciski i formularze, są łatwe do obsługi bez użycia myszy.

4. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub poznawczą

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub zaburzeniami poznawczymi, takimi jak dysleksja czy autyzm, potrzebują stron o uproszczonej nawigacji i klarownym, prostym języku. Deklaracja dostępności może zawierać informacje o tym, czy strona jest dostosowana do ich potrzeb, np. poprzez uproszczoną wersję interfejsu lub możliwość zmiany czcionki na bardziej czytelną.

Przykład:
Osoba z niepełnosprawnością poznawczą sprawdza, czy strona posiada opcje zmiany rozmiaru tekstu, jest podzielona na logiczne sekcje i czy język treści jest zrozumiały, co ułatwi jej poruszanie się po stronie i korzystanie z zawartości.

5. Osoby starsze

Starsze osoby często korzystają z technologii wspomagających, takich jak powiększenie tekstu lub oprogramowanie zwiększające kontrast. Deklaracja dostępności informuje, czy strona jest dostosowana do takich potrzeb, co pozwala im uniknąć frustracji związanej z trudnym dostępem do treści.

Przykład:
Osoba starsza może sprawdzić w deklaracji, czy strona oferuje możliwość powiększania tekstu i czy zastosowane kolory zapewniają odpowiedni kontrast, dzięki czemu korzystanie z witryny będzie dla niej bardziej komfortowe.

6. Osoby korzystające z języka migowego

W przypadku osób, dla których język migowy jest pierwszym językiem, deklaracja może zawierać informacje o dostępności tłumacza migowego lub materiałów wideo w języku migowym.

Przykład:
Osoba głucha, która korzysta z języka migowego, sprawdza, czy na stronie dostępne są nagrania w polskim języku migowym (PJM) lub możliwość skorzystania z usług tłumacza w kontakcie z instytucją.

Jakie informacje powinny znaleźć się w deklaracji dostępności?

Aby sporządzić poprawną deklarację dostępności, musisz najpierw zrozumieć wymogi dostępności cyfrowej określone w ustawie. Obejmuje to zarówno kwestie techniczne, jak i funkcjonalne, które mają ułatwić korzystanie ze stron internetowych oraz aplikacji mobilnych osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności – wzrokowymi, słuchowymi, motorycznymi, jak również z niepełnosprawnością intelektualną czy poznawczą. Zebrane informacje o stanie dostępności muszą być przedstawione w jasny i przejrzysty sposób.

Obowiązkowe identyfikatory

W kodzie HTML deklaracji umieść koniecznie odpowiednie identyfikatory (id), połączone z treściami, do których się odnoszą. Dodaj je do znaczników, w których zawarte są informacje lub w dodatkowych znacznikach, lub zobacz jak te identyfikatory użyliśmy w kodzie:

• a11y-wstep: obowiązkowe oświadczenie o dostępności;
• a11y-podmiot: nazwa podmiotu publicznego;
• a11y-url: adres strony internetowej lub aplikacji mobilnej do pobrania;
• a11y-data-publikacja: data opublikowania strony internetowej lub wydania aplikacji;
• a11y-data-aktualizacja: data ostatniej aktualizacji strony internetowej lub aplikacji mobilnej;
• a11y-status: status pod względem zgodności z ustawą o dostępności cyfrowej;
• a11y-ocena: link do dokumentu z analizą o nadmiernym obciążeniu. Identyfikator jest opcjonalny;
• a11y-data-sporzadzenie: data sporządzenia Deklaracji Dostępności;
• a11y-audytor: nazwa podmiotu zewnętrznego, który przeprowadził badanie dostępności. Identyfikator jest opcjonalny;
• a11y-kontakt: sekcja z danymi kontaktowymi;
• a11y-osoba: imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za kontakt w sprawie niedostępności (osoba kontaktowa);
• a11y-email: adres poczty elektronicznej osoby kontaktowej
• a11y-telefon: numer telefonu do osoby kontaktowej;
• a11y-procedura: opis procedury wnioskowo-skargowej;
• a11y-architektura: sekcja z informacjami o dostępności architektonicznej.
• a11y-aplikacje: sekcja z informacjami o aplikacjach.

Podstawowe informacje w deklaracji dostępności:

1. Oświadczenie o dostępności.
   Deklaracja musi zaczynać się od tytułu „Deklaracja dostępności”, a następnie zawierać oświadczenie, w którym dany podmiot publiczny zobowiązuje się do przestrzegania przepisów ustawy. Przykładowa treść:
   „[Nazwa podmiotu publicznego] zobowiązuje się zapewnić dostępność swojej strony internetowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.”

2. Status zgodności.
   Opis zgodności strony lub aplikacji z wymogami ustawy. Możesz wybrać jeden z trzech możliwych statusów:

   • Strona jest zgodna z ustawą.
   • Strona jest częściowo zgodna z ustawą.
   • Strona nie jest zgodna z ustawą.

3. Opis problemów związanych z dostępnością.
   Jeśli strona lub aplikacja nie spełnia wszystkich wymogów, musisz dokładnie opisać, jakie elementy są niedostępne i dlaczego. W przypadku problemów, których usunięcie wiązałoby się z nadmiernym obciążeniem, do deklaracji należy dołączyć analizę obciążenia.

4. Informacje o dostępności architektonicznej.
   Deklaracja musi zawierać informacje na temat dostępności budynków podmiotu publicznego. Opisz m.in. dostępność wejść, korytarzy, schodów, wind, pochylni, miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami, a także możliwość wstępu z psem asystującym.

5. Kontakt i procedura zgłaszania problemów.
   W deklaracji musi się znaleźć sekcja „Informacje zwrotne i dane kontaktowe”. Powinna ona zawierać dane kontaktowe do osoby lub działu odpowiedzialnego za dostępność, a także procedurę zgłaszania skarg lub problemów związanych z niedostępnością.

6. Procedura skargowa
   Opisz, jak użytkownik może zgłosić skargę, jeśli nie jest zadowolony z działania serwisu pod kątem dostępności. Wskaż również możliwość złożenia skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich, jeśli podmiot nie rozwiąże problemu.

Wymagania techniczne dla deklaracji dostępności

Deklaracja dostępności musi być opublikowana w formacie HTML, dzięki czemu będzie czytelna i łatwo dostępna dla użytkowników z niepełnosprawnościami. Link do deklaracji powinien znajdować się na stronie głównej oraz być dostępny na wszystkich podstronach, np. w stopce strony. Deklaracja musi być przygotowana w sposób, który umożliwi jej intuicyjne odnalezienie oraz korzystanie z niej na różnych urządzeniach, w tym mobilnych.

Jak przygotować treść deklaracji dostępności?

Sporządzenie deklaracji dostępności powinno opierać się na dokładnej analizie stanu strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Kluczowe aspekty, które musisz zweryfikować, to:

1. Postrzegalność serwisu. – Czy treści są czytelne dla osób z wadami wzroku? Czy serwis posiada odpowiedni kontrast oraz alternatywne opisy dla obrazów?
2. Funkcjonalność. – Czy nawigacja po serwisie jest prosta i intuicyjna, także bez użycia myszki?
3. Czytelność treści. – Czy wszystkie treści są dostępne i zrozumiałe? Czy można je powiększyć lub odsłuchać za pomocą czytników ekranowych?
4. Kompatybilność. – Czy strona jest zgodna z technologiami wspomagającymi, takimi jak czytniki ekranu czy klawiatury brajlowskie?

Dobrą praktyką jest zlecenie audytu dostępności specjalistom, którzy przeprowadzą szczegółową analizę zgodności serwisu z wymogami ustawy oraz standardami WCAG 2.1.

Przykład struktury deklaracji dostępności

1. Tytuł: Deklaracja dostępności
2. Oświadczenie: [Nazwa podmiotu] zobowiązuje się zapewnić dostępność swojej strony internetowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
3. Status zgodności: Strona internetowa jest częściowo zgodna z ustawą.
4. Opis niedostępnych elementów: Brak napisów do materiałów wideo, niepełne opisy alternatywne dla grafik.
5. Dostępność architektoniczna: Budynek jest dostosowany do osób z niepełnosprawnościami, posiada podjazdy, windy oraz miejsca parkingowe.
6. Kontakt: Osoba kontaktowa – Jan Kowalski, email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tel. 123 456 789.
7. Procedura skargowa: Na skargi odpowiadamy w ciągu 7 dni, a maksymalnie 2 miesiące.

Zobacz, jak wygląda przykładowy wzór — deklaracja dostępności. Wykonane przez nas przykładowe deklaracje dostępności:

• https://szpital.lublin.pl/deklaracja-dostepnosci.html
• https://szpital-tomaszow.pl/dla-pacjenta/deklaracja-dostepnosci.html
• https://www.orlegniazdo.eu/deklaracja-dostepnosci.html
• https://cuw.margonin.edu.pl/p,2,deklaracja-dostepnosci

Sporządzenie i publikacja deklaracji dostępności to obowiązek każdego podmiotu publicznego zgodnie z Ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych. Kluczowe jest, aby deklaracja była czytelna, zrozumiała oraz zawierała pełne informacje na temat stanu dostępności serwisu. Nawet jeśli strona nie spełnia wszystkich wymogów, deklaracja musi jasno opisywać te niedoskonałości oraz wskazywać, jakie działania są podejmowane w celu ich usunięcia.